ผู้ถูกกระทำ กับการกระทำ
29 ธ.ค.52 คำว่าเสียสละถูกพูดบ่อยครั้งในยุคที่มีปัญหารุ่มเร้าทุกหัวระแหง ทั้งด้านพลังงาน การเมือง การปกครอง เศรษฐกิจ สังคม คอรัปชั่น อาชญากรรม และการปกครอง ตั้งแต่ระดับโลก ประเทศ จังหวัด หมู่บ้าน องค์กร และกลุ่มบุคคล มีการชวนคิดให้เสียสละในหลายระดับ อาทิ สละชีพเพื่อชาติ สละทรัพย์เพื่อทำนุบำรุงศาสนา สละเวลาเพื่อชุมชน สละร่างกายให้คนข้างหลังนำไปใช้ประโยชน์ สละการเบียดเบียนสัตว์มาเป็นอาหาร
เมื่อพูดถึงคำว่าเสียสละ ในการสนทนาแลกเปลี่ยนกับ อ.ศิรดา ชัยบุตร ทำให้ได้ประเด็นว่า เสียสละนั้นมีความเกี่ยวข้องของ 2 เรื่อง คือ ผู้ถูกกระทำ และการกระทำ 1) ทำสิ่งเป็นคุณที่ส่งผลเป็นคุณต่อผู้มีพระคุณเราเรียกว่ากตัญญู 2) ทำสิ่งเป็นคุณที่ส่งผลเป็นคุณต่อผู้ไม่มีพระคุณเราเรียกว่าเสียสละ 3) ทำสิ่งเป็นโทษที่ส่งผลเป็นโทษต่อผู้มีพระคุณเราเรียกว่าเนรคุณ 4) ทำสิ่งเป็นโทษที่ส่งผลเป็นโทษต่อผู้ไม่มีพระคุณเราเรียกว่าละเมิด เมื่อคุยกันเสร็จผมก็ลองเขียนเมทริกแสดงความสัมพันธ์ของ 2 เรื่องนี้ เพื่ออธิบายว่าคำว่าเสียสละ โดยเชื่อว่าคำนี้มีที่มาที่ไป ไม่อยู่อย่างโดดเดี่ยว ถ้าไม่เสียสละก็ต้องมีคำอื่นมารองรับกับการกระทำที่ส่งผลต่อผู้ถูกกระทำอย่างใดอย่างหนึ่ง
