แนวคิดการพัฒนากระบวนการเรียนการสอนแบบบูรณาการร่วมหลายรายวิชา
ผู้เขียน อาจารย์ธณกฤษ หมื่นก้อนแก้ว
พฤษภาคม 2562
การพัฒนากระบวนการเรียนการสอนแบบบูรณาการร่วมหลายรายวิชา เป็นแนวคิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่องในการพัฒนาทักษะของนักศึกษาให้ตรงตามเป้าหมายของการจัดการเรียนการสอน อย่างมีคุณภาพ และมีผลลัพธ์ด้านการเรียนรู้ที่เหมาะสม โดยมีการนำกระบวนการจัดการความรู้เข้ามาเป็นเครื่องมือในการดำเนินงานร่วมกับการพัฒนา และนำองค์ความรู้ที่ได้มาปรับใช้ในการปฏิบัติ โดยการกำกับการฝึกปฏิบัติ ซึ่งอาจารย์ภายในคณะมีส่วนร่วมในการทำงาน ตามกระบวนการในแต่ละด้านตามบทบาทของรายวิชา ซึ่งผลลัพธ์ที่ได้นักศึกษาจะมีผลงานออกมาอย่างต่อเนื่องตามรูปแบบของกระบวนการ ตั้งแต่ชุดวิชาการศึกษาชุมชน การประเมินชุมชน การวินิจฉัยชุมชน การวิเคราะห์ปัญหาชุมชน การบริหารโครงการ และการพัฒนาโครงการเพื่อแก้ไขปัญหาชุมชน การดำเนินงานในลักษณะนี้จะช่วยให้นักศึกษา ได้เรียนรู้งานอย่างเป็นระบบและสามารถปรับปรุงและพัฒนาผลงานได้อย่างรวดเร็วและตรงตามเป้าหมายของการเรียนรู้
สำหรับการพัฒนากระบวนการเรียนการสอนแบบบูรณาการร่วมหลายรายวิชา ถูกนำมาใช้กับการฝึกปฏิบัติงานของนักศึกษาชั้นปีที่ 4 ในขั้นแรก เพื่อศึกษาผลลัพธ์และวิธีการดำเนินงาน เนื่องจากสามารถดำเนินงานได้อย่างต่อเนื่องในระยะเวลาสั้น ซึ่งสิ่งสำคัญที่ได้จากการประยุกต์ใช้ คือ สามารถบูรณาการองค์ความรู้แบบต่อเนื่องและเกิดผลงานที่เป็นระบบตามแผนบูรณาการที่จัดทำขึ้น โดยสามารถจัดทำเป็นชุดรายงานผลการฝึกปฏิบัติการระดับชุมชนเพียงฉบับเดียว ซึ่งผลลัพธ์ที่ได้จากการดำเนินงานทำให้ง่ายต่อการประเมินผลความสำเร็จของการบูรณาการจัดการเรียนการสอน อีกทั้งสามารถปรับปรุงกระบวนการจัดการเรียนการสอนให้มีคุณภาพได้อย่างต่อเนื่อง
ขั้นตอนการพัฒนากระบวนการเรียนการสอนแบบบูรณาการร่วมหลายรายวิชาในการฝึกปฏิบัติงาน
ส่วนที่ 1 ข้อมูลพื้นฐานบริบทชุมชน
1.1 โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล
1.2 ข้อมูลระดับตำบล
1.3 ข้อมูลระดับหมู่บ้าน
ส่วนที่ 2 กระบวนการศึกษาชุมชนด้วยเครื่องมือ 7 ชิ้น
(กลุ่มวิชาส่งเสริมสุขภาพ และอนามัยชุมชน)
2.1 แผนที่เดินดิน
2.2 ผังเครือญาติ
2.3 โครงสร้างองค์กรชุมชน
2.4 ระบบสุขภาพ
2.5 ปฏิทินชุมชน
2.6 ประวัติศาสตร์ชุมชน
2.7 ประวัติชีวิตบุคคลที่น่าสนใจในชุมชน
ส่วนที่ 3 กระบวนการการวินิจฉัยชุมชน
(กลุ่มวิชาบริหารสาธารณสุข)
3.1 การวิเคราะห์ปัญหาด้วย SWOT Analysis & TOWS Matrix
3.2 การจัดลำดับความสำคัญของปัญหา
3.3 การวางแผนกลยุทธ์และแผนงาน
ส่วนที่ 4 การดำเนินงานโครงการในชุมชน
(กลุ่มวิชาป้องกันควบคุมโรค ระบาดวิทยา สถิติและการวิจัย)
4.1 ชื่อโครงการ
4.2 หลักการและเหตุผล
4.3 วัตถุประสงค์
4.4 กลุ่มเป้าหมาย
– เชิงปริมาณ
– เชิงคุณภาพ
4.5 วิธีการดำเนินงาน
4.6 ผู้รับผิดชอบโครงการ
4.7 งบประมาณ
4.8 สถานที่ดำเนินการ
4.9 ระยะเวลาดำเนินการ
4.10 ผลประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
4.11 ตัวชี้วัดความสำเร็จของโครงการ
ส่วนที่ 5 การประเมินผลสำเร็จของโครงการ
5.1 ชื่อโครงการ
5.2 ผู้เข้าร่วมโครงการ
5.3 ผู้รับผิดชอบโครงการ
5.4 งบประมาณ
5.5 สถานที่ดำเนินการ
5.6 ระยะเวลาดำเนินการ
5.7 ผลการดำเนินโครงการ
5.8 ประโยชน์ที่ได้รับ
5.9 ตัวชี้วัดความสำเร็จของโครงการ
– เป้าหมายเชิงปริมาณ
– เป้าหมายเชิงคุณภาพ
5.10 ภาคผนวก
แนวทางการฝึกปฏิบัติการศึกษา การวินิจฉัย และการแก้ไขปัญหาชุมชนจากการพัฒนากระบวนการเรียนการสอนแบบบูรณาการร่วมหลายรายวิชา
| ลำดับ |
กิจกรรมการฝึกปฏิบัติ |
ชุดรายวิชาที่บูรณาการ |
| 1 |
นักศึกษาศึกษา ศึกษาข้อมูลบริบทของชุมชนในพื้นที่รับผิดชอบของหน่วยงานฝึกปฏิบัติ โดยขอรับคำแนะนำจากอาจารย์พี่เลี้ยง |
กลุ่มวิชาส่งเสริมสุขภาพ และอนามัยชุมชน |
| 2 |
ศึกษาชุมชนเป้าหมายโดยใช้เครื่องมือ 7 ชิ้น พร้อมทั้งจัดทำสื่อนำเสนอชุมชนที่ได้ทำการศึกษา ทั้งนี้ให้ขอรับคำแนะนำจากอาจารย์พี่เลี้ยง |
กลุ่มวิชาส่งเสริมสุขภาพ และอนามัยชุมชน |
| 3 |
การวินิจฉัยชุมชน โดยใช้กระบวนการ SWOT Analysis & TOWS Matrix พร้อมทั้งวางแผนกลยุทธ และแผนงานสำหรับการแก้ไขปัญหาในชุมชน |
กลุ่มวิชาบริหารสาธารณสุข |
| 4 |
จัดทำโครงการในการแก้ไขปัญหาในชุมชน 1 โครงการ |
กลุ่มวิชาป้องกันควบคุมโรค ระบาดวิทยา สถิติและการวิจัย |
| 5 |
ประเมินผลความสำเร็จของโครงการ พร้อมทั้งถ่ายทอดแนวทางการแก้ไขปัญหาที่ได้จากการดำเนินโครงการให้แก่ชุมชน |
กลุ่มวิชาป้องกันควบคุมโรค ระบาดวิทยา สถิติและการวิจัย |
